Dźwięk podobnie jak obraz jest jednym z elementów życia codziennego, który doświadczamy w przestrzeniach publicznych. Gdy znajdujemy się na ruchliwej ulicy, w biurze czy w sklepie, stale poddawani jesteśmy bodźcom, które docierają do nas z wszystkich stron.

Dźwięk to wrażenie, które wywoływane jest przez fale akustyczne rozchodzące się w przestrzeniach, czyli tzw. ośrodkach sprężystych w ludzkim ośrodku odbioru.

Fale akustyczne, które docierają do naszego ucha przekształcane są w impuls elektryczny, który przesyłany jest do nerwu słuchowego, a następnie do mózgu. Źródłem dźwięku są ośrodki drgające. Podstawowe parametry dźwięku to częstotliwość, natężenie i barwa. Prędkość rozchodzenia się fal dźwiękowych zależy od ośrodka w jakim znajduje się jego źródło. Fale dźwiękowe natomiast rozchodzą się czterokrotnie szybciej w wodzie niż w powietrzu. Człowiek słyszy dźwięki w przedziale konkretnych częstotliwości.

Zarówno w każdej przestrzeni publicznej jak i w przestrzeniach pracy coraz częściej spotykamy się z nadmiernym natężeniem dźwięku. Pracownicy rozmawiają przez telefon, wymieniają się spostrzeżeniami, rozmawiają z klientami w jednej, otwartej przestrzeni. Nadmierne natężenie dźwięku wynika z różnych czynników, takich jak specyfika pracy poszczególnych zespołów czy charakter wykonywanej pracy. Warto pamiętać, że hałas jest odbierany przez człowieka subiektywnie, ale po przekroczeniu pewnych wartości jest niebezpieczny. Niejednokrotnie jest przyczyną trudności w skupieniu uwagi. Nadmierny dźwięk produkuje także stres i rozdrażnienie, które negatywnie wpływają na jakość pracy i komfort pracownika. Niebezpieczny jest fakt, że ludzki organizm jest w stanie zaadaptować się do nadmiernego hałasu. Niestety nie zmniejsza to negatywnego oddziaływania wysokich natężeń dźwięku. Co więcej, na walkę z hałasem organizm zużywa ogromne ilości energii, dlatego po pracy w głośnej przestrzeni organizm ludzki odczuwa zmęczenie.

– Słyszycie to?

– Ale co?

– No, to buczenie!

– Nie…

Niejednokrotnie jesteśmy świadkami takiej rozmowy. Dzieje się tak, ponieważ pewne osoby słyszą dźwięki o rozszerzonej skali częstotliwości. Słyszenie dźwięków na końcach skali jest sprawą bardzo indywidualną jednak ludzie o takich predyspozycjach są dużo bardziej narażeni na niebezpieczne skutki hałasu. Należy pamiętać, iż przeciętny człowiek słyszy dźwięki w zakresach 20-20000 Hz.

Co odbieramy jako hałas? Poza oczywistymi dźwiękami młota pneumatycznego, wiertarki udarowej sąsiada czy po prostu odgłosów ruchliwej ulicy, hałasem może być także szum klimatyzatora, pisk lampy jarzeniowej czy w końcu koleżanka w pracy opowiadająca o imprezie z ostatniego weekendu. Nawet cieknący kran, który nie pozwala nam zasnąć. Hałasem jest zatem każdy niepożądany dźwięk, który przeszkadza nam w pracy lub wypoczynku.

Jak zatem wpływa na nas hałas w pracy? Przede wszystkim obniża naszą wydajność i kreatywność. Wydłuża także czas realizacji powierzonych zadań, bardzo często poprzez odrywanie nas od miejsca pracy, z którego podświadomie chcemy uciec. I w końcu sprawia, że po pracy odczuwamy większe zmęczenie. W skrajnych przypadkach może doprowadzić nawet do wypadku przy pracy. Nie zawsze jesteśmy świadomi hałasu. Wielu pracowników skarży się na bóle głowy, permanentne przemęczenie i niezdolność do regeneracji. Nie wiedzą jednak o przyczynach tego stanu. Szum i pogłos otwartej przestrzeni biurowej są najczęstszym źródłem nieświadomego hałasu. Dlatego tak ważne jest zadbanie przez pracodawcę o właściwą akustykę w miejscu pracy, ponieważ jest to jeden z podstawowych kluczy do efektywnego wykorzystania potencjału pracowników. Wielu pracodawców podchodzi do tego problemu z należytą powagą i starannością, dzięki czemu nasze biura z czasem stają się coraz bardziej komfortowe i bezpieczne.

Na sposób rozchodzenia się fal dźwiękowych i akustykę w pomieszczeniach, ogromny wpływ ma wielkość pomieszczeń, ich układ, a także materiały użyte do wykończenia ścian, sufitów i podłóg. Od rodzaju zastosowanych materiałów, takich jak np. okładziny ścienne, wykładziny, gres, zasłony, panele sufitowe, uzależniony jest sposób rozchodzenia się fal dźwiękowych. Dzieje się tak, ponieważ niektóre materiały silnie odbijają i wzmacniają dźwięki. Najbardziej komfortowe wnętrze (zarówno w miejscu pracy jak i w pomieszczeniu mieszkalnym) to takie, w którym efekt „echa” jest prawie niezauważalny. Akustyka wnętrza poza efektem przestrzennym odbioru dźwięku, to także komfort użytkowania przestrzeni biurowej.

Pogłos to zjawisko, które wynika z odbicia fali dźwiękowej od ścian, mebli i sprzętu znajdujących się w pomieszczeniu. Pogłos zakłóca prawidłowy przekaz dźwięku, ale niestety występuje w każdym biurze i przestrzeni mieszkalnej. Najbardziej uciążliwy jest nadmierny pogłos, powodujący nierozumienie wypowiedzi, niską jakość systemów audio, zbyt głośne dźwięki pochodzące z oddalonych części pomieszczenia oraz wzmocnione dźwięki używanych przedmiotów.

O komfort pracy najtrudniej jest w otwartych przestrzeniach o dużej powierzchni. Pomimo zabudowy meblowej i innego zagospodarowania powierzchni, osoby przebywające w takim pomieszczeniu odczuwają niedogodności związane z akustyką. Niekomfortowe zjawiska akustyczne mogą pojawić się również na małych powierzchniach, ponieważ za rozprzestrzenianie się dźwięku odpowiada także metraż, wysokość i rozkład poszczególnych pokoi i korytarzy. Biorąc pod uwagę wszystkie wymienione aspekty, już podczas projektowania biura można stworzyć pomieszczenia przyjazne, komfortowe i prawie pozbawione efektu „echa”.

Poziom hałasu w przestrzeniach biurowych jest regulowany normami, do których odwołują się również przepisy BHP. Dopuszczalna norma hałasu w pomieszczeniach administracyjnych, biurowych i przeznaczonych do prac koncepcyjnych to 55 db. Natomiast w pomieszczeniach przeznaczonych do pracy umysłowej, wymagającej silnej koncentracji – 35 db.W 2018 wyszła nowa norma związana z akustyką, której celem jest redukcja pogłosu, wprowadzenie zrozumiałości mowy oraz odpowiedniej chłonności akustycznej (w odniesieniu do powierzchni). W przepisach tych wprowadzono różne normy dopasowane do charakteru pracy w konkretnych pomieszczeniach. Szczególnie dotyczy to przestrzeni open space, sal konferencyjnych i ciągów komunikacyjnych.

Coraz więcej producentów mebli biurowych zwraca uwagę na rozwiązania dotyczące akustyki wnętrz. W każdej z przestrzeni przybiera ona inny kształt i ma inne zastosowanie. Zaletą takich rozwiązań jest swoboda tworzenia miejsca pracy. Mobilne ścianki wydzielają przestrzeń, która daje poczucie intymności. Dają możliwość zorganizowania w nich zarówno formalnych jak i nieformalnych spotkań (pozycje 5,6). Alternatywą dla budowania pomieszczeń o walorach akustycznych są mobilne box’y przeznaczone zarówno do pracy w skupieniu jak i pracy zespołowej (pozycja 4).Miękkie tapicerowane przegrody pomiędzy pracownikami siedzącymi naprzeciw siebie pochłaniają dźwięk oraz stwarzają możliwość personalizacji miejsca pracy (pozycje 1,3). Do dużych powierzchni typu open space dobrze sprawdzają się rozwiązania typu budki telefoniczne (pozycja 2).